صنعت جوشکاری، یکی از صنایع پرکاربرد در حوزه‌های مختلف ساختمانی است. این صنعت پرکاربرد، دارای پیچیدگی‌های فراوان است و افراد برای فعالیت در این حوزه، باید تخصص کامل داشته باشند. خطرات صنعت جوشکاری، یکی از نکات مهم است که کارفرما و کارگر باید نسبت به آن، آگاه باشند. در این مطلب، شما را با جوشکاری در ساخت و ساز آشنا می‌کنیم. در ادامه نکاتی را بیان خواهیم کرد که با رعایت آن‌ها، می‌توان مانع خطرات احتمالی شد.
کاربردهای جوشکاری در ساخت و ساز
در جوشکاری سازه‌ای، قطعات با جنس‌های مختلف، برای ایجاد، ساخت و نصب سازه، به یکدیگر جوش داده می‌شوند. جوشکاری سازه‌ای در صنایع مختلفی مانند ساخت و ساز، کشتی‌سازی، هوا فضا، صنایع نظامی و معدن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
صنعت ساخت و ساز بسیار گسترده و متنوع بوده و صنایع مختلفی را همچون نیرو، حمل و نقل، نفت و گاز را شامل می‌شود. جوشکاری در بخش‌های مختلف ساخت و ساز، کاربرد دارد به همین دلیل، از اهمیت بالایی برخوردار است. صنعت جوشکاری در ساخت و ساز، عمدتا برای ساخت چارچوب و اسکلت‌های فلزی استفاده می‌شود.
این بخش، شامل ساخت و ایجاد سازه‌هایی برای افراد است، تا بتوانند در آن اقامت و فعالیت داشته باشند. در این قسمت، از جوشکاری برای اتصال ستون‌ها، تیرهای فلزی و پایه‌ها، جهت حمایت از دیوارها، کف و سقف ساختمان استفاده می‌شود. این اجزا، برش داده شده و به یکدیگر جوش داده می‌شوند و در نهایت یک اسکلت فلزی برای ساختمان ساخته می‌شود.
جوشکاری اسکلت فلزی بر روی فلزات مختلفی مانند آهن، فولاد و آلومنیوم و… انجام می‌شود. فولاد پرکاربردترین فلز در جوشکاری سازه فلزی، به خصوص اسکلت ساختمان است. یکی از علل استفاده از فولاد، دوام بالا و سبک بودن آن نسبت به دیگر فلزها است.
سوله، از دسته سازه‌هایی است که جوشکاری، در ساخت اسکلت فلزی آن نقش موثری دارد. ساخت سوله صنعتی، به دلیل اهمیت و کاربردی که دارد، نیازمند یک اسکلت فلزی فولادی با دوام و مقاوم است، به همین دلیل جوشکاری سوله، پر کاربرد است.
ساخت یک اسکلت فلزی با کیفیت، در استحکام ساختمان، نقش موثری دارد.
خطرات جوشکاری در ساخت سازه
جوشکاری اسکلت فولادی ساختمان، خطرات بسیاری به همراه دارد. برای جلوگیری از خطرات جوشکاری در ساخت سازه، رعایت نکات ایمنی الزامی است.
عدم رعایت اقدامات ایمنی، می‌تواند منجر به حوادث خطرناکی شود. رایج‌ترین خطرات در هنگام جوشکاری اسکلت فولادی ساختمان، عبارتند از: برق‌گرفتگی، آتش‌سوزی، انفجار، قرار گرفتن در معرض دود و گاز ناشی از جوشکاری ، خفگی و پرت شدن از ارتفاع
راه های جلوگیری از خطرات جوشکاری در ساخت سازه
سازمان‌های مختلفی همچون سازمان ایمنی و بهداشت شغلی، به منظور جلوگیری از خطرات جوشکاری در ساخت سازه، دستورالعمل‌های ایمنی را برای کمک به کارگران و کارفرمایان، ارائه داده‌اند.
با به‌کارگیری این دستورالعمل‌ها، می‌توان خطرات جوشکاری در سازه را به حداقل رساند و از وقوع یک حادثه مخرب جلوگیری کرد.
بررسی کردن محیط اطراف قبل از شروع به جوشکاری
برای پیشگیری از آتش‌سوزی، جوشکار باید قبل از شروع به کار، نقطه‌ای که قصد جوش دادن آن را دارد و محیط اطرافش را چک کند. در صورتی که جوشکار با بررسی محیط اطراف، متوجه زمینه وقوع خطر احتمالی شود، باید اقدامات مناسب برای پاکسازی محیط را انجام دهد. این اقدامات می‌تواند شامل مواردی مانند جابهجایی و تغییر مکان پروژه جوشکاری باشد.
منطقه جوشکاری و محیط اطراف آن باید قبل و در حین کار، تمیز و عاری از مواد قابل اشتعال باشد. در بیشتر مواقع، جوشکاری باید تنها در مناطقی انجام شود که به طور هدفمند، برای به حداقل رساندن احتمال آتش‌سوزی طراحی شده اند.
دور بودن مواد قابل اشتعال‌زا از مناطق جوشکاری
در حین جوشکاری، جرقه‌ها و تکه‌های فلزی داغ کوچک به اطراف پرتاب می‌شوند. بنابراین حتما قبل از شروع به کار، باید محیط اطراف جوشکاری، کامل بررسی شود تا عاری از هرگونه مواد اشتعال‌زا مانند پارچه، کاغذ، جعبه مقوایی، چوب، برگ خشک، سیلندرهای گاز، قوطی‌های رنگ، حلال‌ها و محصولات تمیز کننده باشد.
در صورتی که امکان جابهجایی مواد اشتعال‌زا نباشد، عملیات جوشکاری باید به یک منطقه امن انتقال داده شود. همچنین می‌توان اطراف محیط جوشکاری را با صفحات قابل حمل مقاوم در برابر آتش‌سوزی، پوشاند.
اگر امکان انتقال مواد اشتعال‌زا و تغییر مکان جوشکار نباشد، مواد اشتعال‌زا باید با کاورهایی محکم و مخصوص پوشانده شوند.
در برخی موارد که امکان فراهم کردن محیط ایمن برای انجام جوشکاری بسیار سخت و دشوار است، از آتش‌نشانی درخواست می‌شود که جهت کنترل و نظارت بر کار، در محیط حضور داشته باشد.
پوشاندن حفره‌ها و ترک‌ها
بسیاری از جوشکاران، حفره‌ها و ترک‌های سطوح مختلف مانند لوله‌ها را خطر بزرگی نمی‌دانند. با این حال جرقه‌های آتش و تکه‌های فلزی مذاب می‌توانند وارد این حفره‌ها شوند و موجب دود و در نهایت آتش‌سوزی شود. این اتفاق ممکن است در عرض چند ثانیه یا بعد از گذشت چند ساعت از جوشکاری، رخ دهد.
استفاده جوشکاران از وسایل و تجهیزات حفاظت فردی PPE
تجهیزات حفاظت شخصی یا PPE، به لباس‌هایی گفته می‌شود که برای حفاظت از بدن فرد در برابر خطرات احتمالی طراحی شده است.
احتمال سوخته شدن بدن و لباس جوشکارها، در هنگام جوشکاری بسیار بالا است. این لباس‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که از بدن فرد در برابر ذرات جوشکاری محافظت کند. از کیفیت و جنس این دسته از لباس‌ها باید مطمئن بود چرا که کیفیت نامناسب لباس می‌تواند موجب آسیب دیدن فرد شود.
استفاده از کپسول آتش نشانی
جوشکاران در هر مکان و موقعیتی که قرار دارند، باید حتما در محیط جوشکاری خود، یک کپسول آتش‌نشانی قرار دهند. همانطور که در قسمت‌های قبل اشاره کردیم، اگر محیط قابل اشتعال بود و فراهم کردن محیط ایمن امکان‌پذیر نبود، حضور آتش‌نشان در هنگام انجام پروژه لازم است.
موارد بالا، نکات مهمی است که در جلوگیری از خطرات جوشکاری در ساخت سازه، تاثیر بسیاری دارد. علاوه بر این نکات، جوشکاران باید دوره آموزشی ایمنی را بگذرانند تا آگاهی خود را در این حوزه افزایش دهند.
