سوله چیست؟ آشنایی با یکی از پرکاربردترین سازه‌های فلزی در جهان

سوله، یکی از مقاوم‌ترین و کاربردی‌ترین سازه‌های فلزی در جهان است که در حوزه‌های متعددی مورد استفاده قرار می‌گیرد. سوله‌ها از نظر طراحی و خصوصیات ساخت، تفاوت‌های بسیار مهمی با دیگر ساختمان‌های معمولی دارند و همین موضوع نیز سبب حضور پررنگ آن‌ها در صنایع و حوزه‌های متنوع شده است. در این مقاله قصد داریم این سازه‌ی پرکاربرد را به‌صورت دقیق و ساده مورد بررسی قرار داده، و به تمامی سوالات مطرح شده در رابطه با آن پاسخ دهیم.  با مطالعه‌ی این مطلب، تمامی اطلاعات مورد نیاز خود را در رابطه با سوله، انواع آن و کاربردهایی که این سازه‌ی مهم در حوزه‌های مختلف دارد، به‌دست خواهید آورد.

سوله چیست؟ در چه ابعادی ساخته می‌شود؟

سوله، یک سازه‌ی فلزی با سقف هلالی یا شیب‌دار است که بر اساس محاسبات دقیق مهندسی، ساخته می‌شود و در حوزه‌های مختلف نیز کاربرد دارد. از جمله مهم‌ترین کاربردهای انواع سوله می‌توان به؛ فروشگاه‌های زنجیره‌ای، مرغ‌داری‌ها، سالن‌های ورزشی، کارخانه‌ها، تعمیرگاه‌ها، اسکلت ساختمان‌ها، آشیانه‌ی هواپیماهای کوچک و صنایع مختلف مانند کشاورزی اشاره کرد. به کار برده‌شدن فلز در ساخت این سازه، سبب بالارفتن امنیت آن شده است و به‌همین دلیل نیز استفاده از آن در عرصه‌های گوناگون رواج بسیار بالایی دارد.

یکی دیگر از دلایل بسیار مهمی که به استفاده‌ی گسترده از انواع سوله در جهان منجر شده، مقرون‌به‌صرفه‌بودن این سازه است. هزینه ساخت سوله، در مقایسه با احداث یک ساختمان معمولی برای استفاده در حوزه‌های مختلف، هزینه را شامل می‌شود و به همین دلیل نیز تقاضای بسیار بالایی برای آن در بازار وجود دارد. از دیگر مزایای سوله‌ها که محبوبیت این سازه‌ها را در جهان به‌دنبال داشته است، می‌توان به سرعت بالای احداث آن‌ها اشاره کرد. هزینه‌ی کم‌تر و سرعت احداث بالاتر، دو مزیت بسیار مهمی هستند که سوله را به انتخاب اول در بیشتر حوزه‌ها تبدیل کرده‌اند.

از مزایای بسیار مهم دیگر سوله که نمی‌شود به سادگی از کنار آن گذشت، می‌توان به استحکام بالای این سازه‌ی محبوب و ایمنی آن در مقابل خطرات مختلف مانند: زمین‌لرزه، طوفان و آتش‌سوزی اشاره کرد. مزایای بسیار مهم و تاثیرگذار دیگری که سوله را در جایگاه بالاتری نسبت به دیگر سازه‌های مشابه خود قرار می‌دهند، قابلیت جابه‌جایی اجزای آن و بازیافت‌پذیربودن قطعات به‌کار رفته در ساخت این بنا هستند.

از جمله فاکتورهای بسیار مهمی که در ساخت سوله مورد توجه قرار می‌گیرد و از سوی سازمان مقررات ملی ساختمان نیز تاکید بسیاری روی آن وجود دارد، ابعاد سوله است. ابعاد سوله، علاوه بر اینکه در تعیین کاربرد این سازه نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند، هزینه ساخت سوله را نیز به‌طور مستقیم تحت تاثیر قرار می‌دهد.

معیار مهم دیگر برای سنجش استاندارد‌ بودن سوله، ارتفاع آن است که این مورد نیز ارتباط مستقیی با نوع کاربری این سازه‌ی محبوب دارد. آخرین پارامتر موجود در زمینه‌ی ابعاد استاندارد سوله، شیب آن است.

معرفی انواع سوله و مزایای منحصربه‌فرد آن‌ها

پارامترهای مختلفی وجود دارند که در دسته‌بندی انواع سوله، از آن‌ها استفاده می‌شود و بر اساس این پارامترها نیز، سوله‌های ساخته شده، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. نوع و شیوه‌ی ساخت این سازه، مهم‌ترین فاکتوری است کاربرد سوله را تعیین می‌کند و به تولید انواع مختلف این محصول، منجر می‌شود. نحوه‌ی قرارگرفتن دهانه، یکی از مهم‌ترین پارامترهای موجود برای طبقه‌بندی سوله‌ها به‌شمار می‌رود و بر اساس آن، سوله‌ها به ۵ دسته‌ی مختلف زیر تقسیم می‌شوند:

• سوله چند ضلعی
• سوله قوسی
• سوله سین بیم
• سوله تک‌دهانه به‌صورت ۸
• سوله دو دهانه به‌صورت ۸۸
• سوله دو یا چند دهانه با ستون مشترک به‌صورت ۸۸، ۸۸۸ و ۸۸۸۸

همان‌طور که گفتیم، نحوه‌ی قرارگیری دهانه، تنها یکی از فاکتورهایی است که در تقسیم‌بندی انواع سوله به آن اتکا می‌شود. اگر بخواهیم نگاه جزئی‌تری به این دسته‌بندی کنیم، انواع سوله‌هایی که در حال حاضر وارد بازار فروش می‌شوند، عبارت هستند از:

سوله سبک

سوله‌ها از نظر وزن، ممکن است سبک یا سنگین باشند که این موضوع، به جنس متریال و نوع مهندسی و طراحی سازه به‌کار رفته در ساخت آن‌ها بستگی دارد. سوله سبک، همان‌طور که از نام آن نیز می‌توانید حدس بزنید، یک سازه‌ی سبک‌وزن است که نسبت به انواع دیگر سوله، قیمت پایین‌تری نیز دارد. در ساخت سوله سبک ارزان، از فولاد کم‌تری استفاده می‌شود که البته این موضوع، هرگز به معنای استحکام پایین این نوع سازه‌ نیست. قیمت مناسب سوله‌های سبک، در کنار کاربری بسیار بالا و امکان استفاده از آن‌ها در حوزه‌های مختلف، این سازه‌ها را به یکی از محبوب‌ترین سازه‌های موجود در بازار تبدیل کرده‌اند. سوله‌های سبک نیز به نوبه‌ی خود در انواع متنوعی تولید می‌شوند و استفاده‌های مختلفی از آن‌ها به عمل می‌آید.

سوله تیر با جان سینوسی

“تیر با جان سینوسی” که به آن تیر با جان موجدار نیز می‌گویند، یکی از انواع تیر ورق‌های فولادی با جان موج‌دار هستند که به آن‌ها سین بیم (Sin Beam) گفته می‌شود. برای تهیه تیر ورق سینوسی، معمولاً از ورق‌های نازک استفاده می‌شود که خود به دلیل عدم نیاز به استفاده از سخت‌کننده‌های جانبی، باعث کاهش چشمگیری در وزن سازه خواهد شد. بنابراین سازه‌هایی که با این گونه تیر ورق‌ها ساخته می‌شوند همواره در مقایسه با سازه‌هایی که با پروفیل‌های استاندارد گرم نورد شده و تیر ورق‌های معمولی ساخته می‌شوند، وزن پایین‌تری خواهند داشت. از این رو برای ساخت سازه‌های عظیمی مانند آشیانه هواپیما که نیازمند دهانه بزرگتری هستند، معمولاً از سین بیم استفاده می‌شود.

اجزای سوله و وظایف آن‌ها را بهتر بشناسید

انواع سوله، از اجزای مختلفی تشکیل می‌شوند که هر یک از این اجزا، وظیفه‌ی مشخصی بر عهده دارند و حضور آن‌ها برای استحکام این سازه، ضروری است. در ادامه شما را با مهم‌ترین اجزای سوله آشنا می‌کنیم:

• قاب‌های اصلی: قاب‌های اصلی، از جمله مهم‌ترین اجزای سوله‌ها هستند و از تعدادی ستون و رفتر تشکیل شده‌اند؛ اما رفتر چیست و چه وظیفه‌ای در سوله برعهده دارد؟ رفتر یا فریم، در واقع نوعی تیر شیب‌دار است و وظیفه‌ی انتقال بار از سقف سوله به ستون‌ها را برعهده دارد.
• پرلین‌ها: پرلین یا لاپه‌ها، تیرهای فرعی مورد استفاده در سقف هستند که وظیفه‌ی آن‌ها، تحمل وزن پوشش مورد استفاده در سقف سوله است.
• سگراد‌ها: سگراد‌ها که با نام میل مهارهای سقفی نیز شناخته می‌شوند، نقش یک لنگر متعادل‌کننده را در سوله بر عهده دارند.
• گیرت یا لاپه جانبی: اجزای به‌کار رفته در دیواره‌ی انواع سوله، لایه‌های جانبی یا گیرت نام دارند و از آن‌ها برای نگه‌داشتن دیواره‌های سوله استفاده می‌شود.
• بادبند: بادبند سوله که از آن با نام مهاربند نیز یاد می‌شود، یکی از مهم‌ترین المان‌های مورد استفاده در این سازه است و نقش بسیار مهمی در ساختمان آن دارد. در پاسخ به این سوال که وظیفه‌ی بادبند چست، باید بگوییم که مهاربند، استحکام سوله را در مقابل نیروهای جانبی مانند زلزله و باد تامین می‌کند و تاثیر مستقیمی نیز در افزایش امنیت این سازه دارد.
• وال‌پست: از جمله حیاتی‌ترین اجزای تشکیل‌دهنده‌ی سوله که در دیواره‌های این سازه مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌توان به وال‌پست‌ها اشاره کرد؛ اما دلیل اهمیت بسیار بالای وال‌پست چیست؟ این المان، دیوارهای سوله را به‌صورت قائم نگه می‌دارد و به همین دلیل نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بد نیست بدانید که وال‌پست‌ها، علاوه بر قائم نگه‌داشتن دیوارها، نقش پایه برای درب‌های سوله را نیز بر عهده دارند.
• استرات: المان‌هایی که قاب‌های اصلی یک سوله را به یکدیگر متصل می‌کنند و وظیفه‌ی افزایش استحکام ستون‌ها را نیز بر عهده دارند، استرات نامیده می‌شوند.
• سینه‌بند: سینه‌بندها، برای مهار فشار وارد شده به لاپه‌ها و در دو قسمت از قاب‌های سوله مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• پی: پی، از اولین و مهم‌ترین اجزای هر سوله‌ای به‌شمار می‌رود و نیروهای مختلف موجود را به خاک منتقل می‌کند. در حال حاضر، برای ساخت بیشتر سوله‌های موجود، از پی‌های منفرد استفاده می‌شود.
• جرثقیل: جرثقیل، یکی از مهم‌ترین اجزای هر سوله‌ای محسوب می‌شود و بیشتر سوله‌های صنعتی، به جرثقیل‌های سقفی مجهز هستند.

برخی دیگر از اجزای مورد استفاده در انواع مختلف سوله، به شرح زیر هستند:

• بالکن
• آب‌رو
• بیس پلیت
• انکربولت
• سکوی جرثقیل
• پل جرثقیل
• وینچ جرثقیل
• تیر حمال
• توری
• عایق حرارتی
• راه‌بر

همه‌ چیز در رابطه با مراحل ساخت سوله

ساخت سوله، شامل دو مرحله‌ی اصلی اداری و اجرایی می‌شود که هر یک از این مراحل نیز، به چند مرحله‌ی مجزا تقسیم می‌شوند. در مرحله‌ی اداری ساخت سوله، شما باید با مراجعه به سازمانی که قصد سوله‌سازی در حوزه‌ی کاری آن را دارید، مجوز لازم را اخذ کنید. سپس باید به سراغ تهیه‌ی زمین بروید و با در نظرگرفتن شرایط خود، بهترین گزینه‌ی ممکن را برای احداث سوله، انتخاب کنید. پس از کسب مجوز ساخت و بهره‌برداری از سوله و خرید زمین مناسب، مراحل اجرایی سوله‌سازی آغاز می‌شود. این مراحل به شرح زیر هستند:

انتخاب شرکت سوله‌سازی

انتخاب شرکت سوله‌سازی، اولین و مهم‌ترین قدمی است که در این مسیر برمی‌دارید. با توجه به تعداد بالای شرکت‌های فعال در این حوزه، انتخاب بهترین گزینه‌ی ممکن کار ساده‌ای نیست و نیاز به دقت بسیار دارد. در این مرحله باید فعالیت‌ها و رزومه‌ی شرکت مورد نظر را به‌ دقت بررسی کنید و با مد نظر قراردادن شرایط خود، مناسب‌ترین انتخاب را انجام دهید. کارنامه‌ی درخشان و قیمت‌های مناسب، از جمله مهم‌ترین فاکتورهایی هستند که شرکت‌های موفق را از دیگر رقبا متمایز می‌کنند و شما می‌توانید با انتخاب سوله‌سازی سین‌بیم، مزایای بهره‌مندی از هر دو فاکتور فوق را در اختیار داشته باشید.

خاک‌برداری

دومین مرحله از مراحل ساخت سوله، خاک‌برداری است. در این مرحله، خاک زمین انتخاب شده، مورد آزمایش قرار می‌گیرد و مقاومت آن برای تحمل وزن سوله سنجیده می‌شود. بعد از انجام آزمایش‌های لازم، عملیات خاک‌برداری و مسطح‌سازی خاک برای احداث سوله، آغاز خواهد شد.

اجرای فوندانسیون سوله

اجرای فوندانسیون، سومین مرحله در سوله‌سازی است که توسط شرکت سوله‌سازی یا پیمان‌کار طرح انجام می‌شود و اهمیت بسیار بالایی نیز در موفقیت‌آمیز‌بودن پروژه دارد.

نصب سوله در محل

نصب سوله و احداث سازه در محل، بزرگ‌ترین مرحله‌ی ساخت یک سوله به‌شمار می‌رود. در این مرحله، ابتدا سوله‌‌ی خریداری شده به محل مورد نظر حمل می‌شود و سپس کار نصب ستون‌های سوله آغاز می‌گردد. پس از نصب ستون‌ها، قطعات دیگر سوله مانند بادبند‌ها نیز روی ستون‌های نصب می‌شوند.

عملیات ساختمانی ساخت سوله

بعد از نصب ستون‌ها و دیگر قطعات اصلی، نوبت به انجام عملیات ساختمانی سوله، یعنی بستن سقف، دیوارکشی، نصب در و پنجره‌ها و همچنین نصب‌کردن جرثقیل سقفی می‌رسد. پس از انجام این اقدامات، سایر کارهای ساختمانی سوله همچون: کارهای تاسیساتی و راه‌اندازی سیستم امنیتی سوله نیز انجام می‌شود. اقدامات تاسیساتی ساخت سوله، شامل برق‌کشی و قراردادن تجهیزات ضروری مانند ژنراتور، یو‌پی‌اس و سیستم حرارتی سوله می‌شوند و ارتباط مستقیمی نیز با نوع کاربری سازه‌ی شما دارند. سیستم هشدار و اطفاء حریق و همچنین نصب دوربین‌های مدار بسته، از جمله اقدامات امنیتی بسیار مهمی هستند که اجرای آن‌ها برای تمام سوله‌ها ضروری است و در واقع نوعی سرمایه‌گذاری برای آینده به‌شمار می‌روند.

در این مقاله، به معرفی سوله پرداختیم و گفتیم که سوله، یکی از پرکاربردترین سازه‌های مورد استفاده در سراسر جهان به‌شمار می‌رود و در ساخت آن، محاسبات مهندسی دقیق و بسیار پیچیده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مطلب، تمامی اطلاعات مورد نیاز در رابطه با انواع و کاربردهای سوله و همچنین اجزای مختلف این سازه‌ی محبوب را در اختیارتان قرار می‌دهد و بهترین گزینه‌ی ممکن در میان شرکت‌های مختلف سوله‌سازی در کشور را نیز به شما معرفی می‌کند.